Het vermogen van de rijkste tien mannen ter wereld is in de eerste twee jaar van de pandemie verdubbeld, stelt mensenrechtenorganisatie Oxfam in een rapport. In dezelfde periode zijn meer dan 160 miljoen mensen extra in armoede terechtgekomen. Een “dramatische stijging en pijnlijke trendbreuk met voorgaande jaren”, aldus de organisatie in het jaarlijkse rapport over economische ongelijkheid.
In het rapport Inequality Kills hekelt Oxfam dat “ongelijkheid bijdraagt aan de dood van minstens 21.000 mensen per dag, of één persoon elke vier seconden”. Deze cijfers zijn gebaseerd op schattingen van sterfgevallen door gebrek aan toegang tot gezondheidsdiensten, gendergerelateerd geweld, honger en klimaatverandering.
“Overal ter wereld heeft ongelijkheid invloed op de levensverwachting van mensen en hun mogelijkheid om zich te beschermen tegen pandemieën, geweld, honger en klimaatrampen”, verklaart Eva Smets, directrice van Oxfam België. “Het is nog nooit zo belangrijk geweest om deze gewelddadige ongelijkheden aan te pakken.”
Die ongelijkheden lijken bijzonder groot te zijn. De rijkdom van miljardairs is sinds het begin van de pandemie zelfs meer toegenomen dan tijdens de veertien jaar daarvoor. Die toename van het vermogen van miljardairs wordt geschat op 5 biljoen dollar (4,38 biljoen euro) en ze is de grootste toename sinds de meting van dergelijke gegevens. In België bezit 1 procent van de bevolking nu 15 procent van de rijkdom — meer dan de gezamenlijke rijkdom van de armste 50 procent van de bevolking.
De rijkste tien mannen ter wereld hebben tijdens de pandemie zoveel rijkdom vergaard dat zij samen nog steeds 8 miljard dollar winst zouden hebben als die rijkdom voor 99 procent zou worden belast, aldus Oxfam. Het opgehaalde bedrag zou genoeg zijn om wereldwijd vaccins te financieren, universele sociale bescherming en toegang tot gezondheidszorg te voorzien, zich aan de klimaatverandering aan te passen en om het aantal gevallen van gendergerelateerd geweld in meer dan 80 landen te verminderen.
“Diepe ongelijkheden”
De pandemie trof vooral de armste mensen, vrouwen, geracialiseerde en gemarginaliseerde groepen. De termijn waarop de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bereikt kan worden, is verlengd van 99 jaar naar 135 jaar door de pandemie. Gezamenlijk hebben vrouwen 800 miljard dollar (700 miljard euro) aan inkomen verloren. Daarnaast werken er nu 13 miljoen minder vrouwen dan in 2019.
In Engeland hadden tijdens de tweede golf van de pandemie mensen van Bengaalse afkomst vijf keer meer kans om aan Covid-19 te sterven dan de witte Britse bevolking. In de Verenigde Staten zouden vandaag 3,4 miljoen Afro-Amerikanen nog in leven zijn als hun levensverwachting dezelfde was als die van blanke Amerikanen.
Volgens Eva Smets zijn “deze diepe ongelijkheden geen toeval, maar een bewuste keuze. Niet alleen hebben onze economische structuren ons kwetsbaarder gemaakt voor deze pandemie, maar ze stellen ook de rijken in staat deze crisis in hun eigen voordeel uit te buiten”.
Om de ongelijkheid aan te pakken, heeft Oxfam een aantal aanbevelingen aan regeringen. De organisatie roept op om een deel van de enorme winsten die miljardairs sinds het begin van de pandemie hebben gemaakt, terug te vorderen via de invoering van permanente belastingen op vermogen en kapitaal. Daarnaast vraagt ze om die miljarden te investeren in sociale bescherming, universele gezondheidszorg, klimaatadaptatie en het voorkomen van gendergerelateerd geweld. Voorts zou de economische en politie macht herverdeeld moeten worden en moeten de rijke landen de patenten op de coronavaccins opheffen, zodat meer landen genoeg vaccins kunnen produceren.
“Er is geen gebrek aan geld. Die aanname werd doorprikt toen de regeringen 16 biljoen dollar (14 biljoen euro, red.) vrijmaakten om de pandemie aan te pakken. Het enige wat ontbreekt, is de moed om los te breken uit het keurslijf van ons huidige, gewelddadige economisch systeem”, aldus Smets.
