Bijna anderhalve maand oorlog heeft Kiev voor altijd veranderd, zegt Olga. Nu de Russen vertrokken zijn is zij na haar vlucht weer teruggekeerd. Ze kan haar ogen niet geloven.
“Je voelt de angst nog in de stad: er is geen vreugde, geen levendigheid”, vertelt Olga vanuit Kiev over haar eerste indrukken sinds ze weer terug is. Van een feeststemming over het vertrek van de Russen is al helemaal geen sprake. “De straten zijn leeg: er zijn vooral mannen en oude mensen op straat. Veel vrouwen met kinderen zijn gevlucht.”
Nog maar een vijfde van het aantal inwoners van haar appartementencomplex in het oosten van de stad is gebleven. Bewoners lopen gewapend rond uit angst voor plunderaars. Haar appartement op de 35ste verdieping is gelukkig nog in dezelfde staat als ze het achterliet.
Maar toch zal Kiev voor Olga nooit meer hetzelfde zijn. “De stad is voor altijd veranderd, net als Oekraïne; we zullen ons nooit meer veilig voelen.”
De Slag om Kiev, die er niet kwam
Olga’s appartement ligt net ten oosten van de rivier de Dnjepr die door Kiev stroomt. Een kwartiertje rijden van het centrum van de ooit zo bruisende hoofdstad. Een paar kilometer van haar appartement werd een van de eerste woonblokken geraakt aan het begin van de oorlog die op 24 februari losbarstte.
Oekraïens verzet
Russische troepen hoopten toen nog snel op te kunnen rukken naar Kiev. De verwachting was volgens analisten dat president Zelenski zou vluchten en dat een overname van Kiev een kwestie van dagen was. Maar het liep anders: de opmars stokte al snel door tactische fouten van de Russen en stevig Oekraïens verzet.
Ook een poging van de Russen om Kiev te omsingelen strandde. De stad bleek onverwachts goed verdedigd en het lukte de Russen maar niet om het luchtruim boven de hoofdstad te controleren. Toevoerroutes voor onder meer voedsel en andere belangrijke goederen bleven in Oekraïense handen, waardoor de stad nooit afgesloten werd van de buitenwereld.
Slapeloze nachten
Toch lag Kiev onder vuur. Vooral in buitenwijken in het noordwesten van de stad werden hevige gevechten geleverd met de Russen. De eerste nachten van de oorlog konden Olga en haar man niet slapen.
Daarom besloten ze net als zovelen aan te sluiten in de immens lange rij auto’s die uit Kiev vertrokken. “We wilden niet meer in paniek zijn.” Meer dan een halve dag reden ze naar het westen en kwamen terecht in een rustig stadje 350 kilometer van Kiev waar ze tot vorige week bleven.
Toen duidelijk werd dat de Russen zich wilden terugtrekken, begon het te kriebelen. “We misten ons huis. We hoorden op het nieuws van alles, maar we wilden het met eigen ogen zien.”
De stad bleek te zijn veranderd in een vesting, vol roadblocks en militairen op straat. Winkelcentra, bioscopen sportscholen zijn nog steeds dicht.
Steeds meer mensen keren terug
Maar langzaam begint Kiev ook weer tot leven te komen: koffietentjes en barretjes gaan weer open. En na een wekenlang alcoholverbod wordt er weer wijn en bier verkocht.
Gemeentekantoren hebben de deuren geopend. Burgers kunnen via een app bij de overheid schadevergoeding aanvragen als hun huis beschadigd is door bijvoorbeeld raketinslagen of bombardementen van de Russen.
Steeds meer gevluchte Oekraïners keren nu terug, ziet Olga. “Vorige week was het echt rustig, maar deze week zie ik steeds meer mensen terugkomen. Ik heb nu besloten om te blijven, maar ik kan toch niet zeggen dat ik me echt veilig voel.”
