De omicronvariant heeft de Covid-19-pandemie in een nieuwe fase gebracht en zou deze in Europa kunnen beëindigen, zei directeur Hans Kluge van de Europese tak van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zondag tegen het Franse persbureau AFP.
„Het is aannemelijk dat de regio op weg is naar een soort pandemisch eindspel”, zei Kluge, die schat dat omicron tegen maart 60 procent van de Europeanen heeft besmet.
„De gezondheidsschade is door vaccinatie, boosteren en doorgemaakte infecties bij de huidige omicronvariant nu niet meer dan bij een stevige griepgolf. We zouden daarom de maatregelen los kunnen laten”, zegt gezondheidseconoom Xander Koolman (VU).
Kosten en baten
Zodra de huidige, door omicron gedomineerde golf in Europa afneemt, volgt mogelijk een maandenlange periode van wijdverbreide immuniteit en dus weinig nieuwe besmettingen, denkt Kluge van de WHO. Als het tegen het einde van het jaar kouder wordt, keert Covid-19 terug, maar niet als pandemie. Dat laatste baseert Kluge op de relatief milde aard van de omicronvariant, waarvan is aangetoond dat men er over het algemeen minder ziek van wordt dan van de deltavariant. Wel houdt hij een slag onder de arm. „Dit virus heeft ons meer dan eens verrast, dus we moeten heel voorzichtig zijn.”
Bij een epidemie wordt in gezondheidseconomisch perspectief gekeken naar de kosten en de baten: wat is de gezondheidsschade – hoeveel mensen sterven eraan – en wat kost het aan maatregelen om besmettingen tegen te gaan. „Als we teruggaan naar deze logica, dan kun je de maatregelen laten varen. Afgezet tegen andere virussen zijn de huidige maatregelen niet meer gepast”, meent Koolman van de VU.
Hij is het eens met zijn vakgenoot professor Christopher Murray, die in medisch tijdschrift The Lancet stelt dat de overheersende omicronvariant weliswaar veel besmettelijker, maar minder ernstig ziekmakend is én ook minder sterfgevallen veroorzaakt.
Long Covid
Natuurlijk is er nog wel onzekerheid, bijvoorbeeld rondom long Covid, stelt Koolman. „Er kan weer een nieuwe en ernstigere variant opduiken. Tegenover al die onzekerheid staat de zekerheid dat de huidige maatregelen grote schade veroorzaken bij bedrijven, jongeren en vele anderen.”
Minder mensen komen nu op de intensive care van de ziekenhuizen terecht en meer patiënten op de verpleegafdelingen of bij huisartsen waar men nu beter weet hoe te behandelen en met welke medicatie. „Zo is het aandeel Covid-19-patiënten in het ziekenhuis dat intubatie nodig heeft of stervende is, in Canada en Zuid-Afrika met maar liefst 80-90% afgenomen”, stelt Murray in The Lancet.
Zware beproeving
Murray voorziet de komende periode nog wel een zware beproeving van het zorgstelsel omdat er wereldwijd enorm veel besmettingen zullen komen. Maar Murray berekent ook dat de maatregelen als mond-neusmaskers, de vaccinatie en de boosters uiteindelijk maar een beperkte impact zullen hebben vanwege de hoge besmettelijkheid.
„Feitelijk zegt hij dat uiteindelijk iedereen met deze variant besmet wordt en ik denk ook dat het niet meer tegen te houden is”, stelt viroloog Bert Niesters van het UMC Groningen. „Ik ben positief gestemd. Omicron heeft de ’spelregels’ veranderd; we worden niet meer zo ziek, de ic raakt niet meer in de problemen. Ik verwacht dat het ongeveer twee maanden duurt voordat het door de hele populatie heen is gegaan. Alleen krijgen we nu problemen met het oplopend ziekteverzuim omdat er veel besmettingen zijn. Als je vasthoudt aan de daarbij geldende (quarantaine)maatregelen, raakt de samenleving ontwricht; het openbaar vervoer kan ritten niet meer doen, vakken worden niet gevuld en krijgt de horeca er ook last van.”
’Schade te overzien’
Als je kijkt naar het einde van deze golf, hoeveel mensen nu wel en niet besmet raken, dan maken maatregelen eigenlijk niet meer uit, is te lezen in The Lancet. Koolman: „Klopt; de schade is te overzien. We zijn dankzij de nieuwe eigenschappen van Omikron en de huidige mate van bescherming tegen ernstige ziekte nu in een wereld terecht gekomen waar we normaal gesproken níet meer zouden ingrijpen met maatregelen. Die hebben nauwelijks nog effect op het totaal aan infecties en dat is wat de politiek ook moet overwegen bij het bepalen van het beleid. Niet alleen onverkort de adviezen van het OMT overnemen; dat team kijkt vanuit een medisch-biologisch perspectief. Het is tijd voor de politiek om duidelijk te maken hoe alle belangen en waarden gewogen worden, zoals vrijheid en de mogelijkheid om in je eigen brood te voorzien.”
Viroloog Niesters voorspelde in 2020 al dat de pandemie zeker twee jaar zou duren, met steeds weer een nieuwe golf in de ziekenhuizen. Deze golven zouden steeds kleiner worden. „En uiteindelijk wordt het Covid-19 virus – ook SARS-CoV-2 genoemd – het vijfde coronavirus dat bij ons blijft. We kunnen het toevoegen aan het bekende lijstje van verkoudheidsvirussen. „Tot op heden zijn er vier humane coronavirussen die we zien als ’gewone’ verkoudheidsvirussen. Het gaat om OC43, 299E, NL63 en HKU1.”
Jaarlijkse coronaprik
Farmaceut Pfizer liet vrijdag weten geen voorstander te zijn van blijven boosteren om de paar maanden, maar van een jaarlijkse coronavaccinatie voor de risicogroepen zoals ook bij de griep gebeurt. Dit omdat er veel doorbraakinfecties zijn ondanks de boosters.
Niesters: „Dat komt doordat die boosters beschermen tegen de allereerste Wuhan-variant; na tien weken is deze booster al veel minder werkzaam bij omicron! Misschien gaan we de eerste twee jaar inderdaad de risicogroepen tegen Covid-19 vaccineren. Maar ik voorzie dat niet in de verdere toekomst. Het is een verkoudheidsvirus en tegen de overige vier bekende virussen vaccineren we toch ook niet? Misschien is wel mogelijk om een universeel anti-coronavirus vaccin te ontwikkelen, dat ook beschermt tegen de al bekende vier.”
De optimistische verklaring van WHO directeur Kluge staat in contrast met de reactie zondag van medewerker Maria van Kerkhove van dezelfde WHO die verklaarde dat Engeland veel te snel mondmaskers en thuisquarantaine wil afschaffen. Volgens haar is de pandemie nog lang niet voorbij en zullen andere varianten de komende maanden en jaren opduiken.
Bron: De Telegraaf
